
Table of Contents
Umbiko ophenyayo mayelana ’nokudonswa kwesipoki’ okungagunyaziwe okuqondise kubahlomuli beSASSA ngesikhathi samaholidi. Funda ukuthi ungazibona kanjani izinhlelo zokudonswa kwemali (debit orders) ezingamanga ze-R99, uzibuyise, futhi uvikele isibonelelo sakho sikaZibandlela kubakhwabanisi.
Imfihlakalo Ye-R99 Elahlekile: Iphupho Elimbi Lesikhathi Samaholidi
Lena yindaba esiyizwa kaningi kakhulu. Ulinda ngenesineke Izinsuku Zokukhokha zikaZibandlela 2025, ubala yonke isenti yohlu lwakho lokudla kwamaholidi, bese uya ku-ATM noma kumthengisi. Kodwa uma uhlola ibhalansi yakho, kukhona okungahambi kahle. Imali yakho ipungulekile. Mhlawumbe yi-R89, mhlawumbe i-R99, noma i-R150.
Awuyisebenzisanga. Izindleko zasebhange akufanele zibe phezulu kangako. Pho, iphi leyo mali?
Uyemukelwa emhlabeni ‘Wokudonswa Kwesipoki’ (Ghost Deductions)—isidla esithule esidla izibonelelo zokuhlalisana zaseNingizimu Afrika. Ngenkathi wonke umuntu egxile ekutheni i-SRD Status Check yakhe igunyaziwe yini, inkinga ethule yenzeka ngaphakathi kuma-akhawunti asebhange abahlomuli abagunyaziwe. NgoZibandlela 2025, njengoba inani lokuthengiselana likhuphuka kakhulu futhi abantu bengenandaba, lokhu kudonswa kwemali okungcolile kushaya kanzima kunangaphambili.
Lokhu akukhona nje ngezindleko zasebhange. Lokhu kumayelana nezinkampani zabantu besithathu, abashintshi bomshwalense abangcolile, nabakhwabanisi abafaka izandla zabo ngokungemthetho esibonelelwe sakho ngisho ungakasithinti.
Kuyini ‘Ukudonswa Kwesipoki’ Futhi Kungani Kuqala Manje?
I-‘Ukudonswa Kwesipoki’ iyi-debit order engagunyaziwe edonswa ku-akhawunti yakho yasebhange. Lezi zivamise ukuba izimali ezincane—ngokuvamile phakathi kwe-R49 ne-R99—ngoba abakhwabanisi bayazi ukuthi izimali ezincane kungenzeka zingadali ukwethuka ngokushesha kunokuntshontsha i-R370 noma i-R2,180 yonke ngesikhathi esisodwa.
Kungani lokhu kuvama ngoZibandlela 2025?
- Ubunengi: Njengoba kunezizumbulu zokuthengiselana okwenzeka ngesikhathi samaholidi, ama-debit order okukhwabanisa kulula ukuwafihla phakathi komsindo.
- Ukuphazamiseka: Abahlomuli bamagrant bamagrant bamagrant bamagrant bavame ukumatasa bethenga futhi behamba, ngakho abahloli kahle amabhalansi abo.
- Ukuputshuka Kwedatha: Amaqembu abakhwabanisi avame ukuthenga idatha yomuntu siqu (izinombolo zamazisi kanye nemininingwane ye-akhawunti yasebhange) emakethe emnyama ukuze athathe lama-debit order angamanga.
Lokhu kudonswa kwemali kuvame ukuvela nezinkomba ezingacacile esitatimendeni sakho sasebhange, njengokuthi “MZANSICOVER”, “TARGETSVM”, noma uchungechunge nje lwezinombolo ezingahleliwe. Ziziveza njengezinkonzo ezisemthethweni njengomshwalense wokungcwaba, ukubhalisa kwe-airtime, noma usizo lwezomthetho—izinkonzo ongazange uzibhalisele.
Ugibe lwe-‘R99’: Indlela Yokulubona Esitatimendeni Sakho
Ulwazi lwezimali luyikhambi lakho elihle kakhulu. Awukwazi ukulungisa lokho ongakuboni. Ukuze ubambe ukudonswa kwesipoki, udinga ukubheka umlando wakho wokuthengiselana—hhayi nje ibhalansi yakho.
Izimpawu Ezibomvu Okufanele Uzibheke:
- Amagama Angajwayelekile: Noma yikuphi okukhulunywa ngakho ongakuboni. Uma kuthiwa “INSURE” kodwa ungenayo i-inshurance, lokho kuyiphawu elibomvu.
- Izimali Ezingajwayelekile: Abakhwabanisi bayathanda ukusebenzisa amanani abiza ngokwengqondo. I-R89, i-R99, i-R115 amaphuzu avamile entengo “yokubhalisa”.
- Izinsuku Ezivamile: Lokhu kudonswa kwemali kuvame ukushaya phakathi kwamahora angu-24 Ezinsuku Zokukhokha ze-SASSA, okuhlose ukudonsa imali ngokushesha nje lapho ifika.
Indlela Yokuhlola:
- USSD: Shayela ikhodi ye-USSD yasebhange lakho (isb.,
*120*3279#kweCapitec) bese ukhetha “5 Transactions Zokugcina” (Last 5 Transactions). - App: Ngena ku-app yakho yasebhange bese upheqa emlandweni wakho kaZibandlela umugqa nomugqa.
- ATM: Phrinta isitatimende esincane (mini-statement). Kubiza amaRandi ambalwa kodwa kungakongela amakhulu.
Indlela Yokumisa Nokubuyisa Ama-Debit Order Angcolile (Ibhange Ngebhange)
Uma uthola ukudonswa kwesipoki, ungathuki—thatha isinyathelo. Imithetho yasebhange yaseNingizimu Afrika (i-DebiCheck) yakhelwe ukukuvikela, kodwa uhlelo aluphelele. Unelungelo lokuphikisa ukudonswa kwemali okungagunyaziwe. Nansi indlela yokukwenza kuma-akhawunti avame kakhulu e-SASSA ngo-2025.
Capitec Bank (Usebenzisa I-App)
ICapitec isetshenziswa kakhulu ngabahlomuli besibonelelo. I-app yabo yenza le nqubo ibe lula kakhulu.
- Ngena bese ukhetha i-akhawunti yakho yokonga.
- Thepha “Transact” bese kuthi “Debit Orders”.
- Faka i-PIN yakho.
- Khetha i-debit order engagunyaziwe ohlwini lomlando.
- Khetha isizathu (isb., “Akukho Gunya Lokudonsa Imali”).
- Thepha “Stop & Reverse” (Misa Futhi Buyisa). Qaphela: Kungase kube nemali encane yokukumisa, kodwa ukukubuyisa kubuyisela imali entshontshiwe ku-akhawunti yakho.
TymeBank
- Ngena ku-TymeBank App noma ku-Internet Banking.
- Zulazulela ku-“Services” noma “Debit Orders”.
- Khetha “Dispute Debit Order” (Phikisa I-Debit Order).
- Khetha okuthengiselana bese uqinisekisa ukuphikisa.
Postbank / SASSA Gold Card (Ikhadi Legolide)
Lokhu kuyinkinga enkulu kakhulu, njengoba amathuluzi edijithali elinganiselwe.
- I-Call Center: Shayela 0800 53 54 55 (Postbank). Lungela ukubamba ucingo isikhathi eside.
- Egatsha: Okuhamba phambili ukuvakashela iPost Office noma igatsha lePostbank ne-ID yakho nekhadi. Cela “Ifomu Lokuphikisa” (Dispute Form).
- USSD: Zama ukushayela
*120*218#(uma isebenza ebheji lakho elithile lekhadi) ukuze ubone okuthengiselana, kodwa ukuphikisa ngokuvamile kudinga ukukhuluma nomuntu.
ISEXWAYISO ESIBALULEKILE:
Ngokuvamile unezinsuku ezingu-40 kuphela zokuphikisa i-debit order ukuze uthole ukubuyiswa okugcwele. Ungalindi kuze kube uJanuwari!
Ukwehluleka Kwe-‘DebiCheck’: Kungani Lokhu Kusenzeka?
Ungase ubuze, “Bengingacabanga ukuthi i-DebiCheck kufanele ilumise lokhu?” Uqinisile. Uhlelo lwe-DebiCheck lwaqaliswa ukuze kuqinisekiswe ukuthi uqinisekisa nge-elekthroniki noma iyiphi i-debit order entsha.
Kodwa, abakhwabanisi bathole amagalaza:
- Izinhlelo Ezindala ze-“Naedo”: Ezinye izinhlelo zokudonswa kwemali ezindala zisasebenza emakhoneni amnyama enethiwekhi yasebhange.
- Ukwamukela Okungamanga: Ama-ejenti angenamahloni angase adale isicelo sokuqinisekisa efonini yakho (i-pop-up ye-USSD). Uma uchofoza ngokungalindelekile u-“1” noma “KULUNGILE” ukuze nje usule isikrini, uswamukele ngokusemthethweni inkontileka.
- Ukuntshontshwa Kobunikazi (Identity Theft): Uma umkhwabanisi enedatha yakho eyanele, angase adlule izinyathelo zokuqinisekisa ngokuphelele.
Isifundo: Ungalokothi uchofoze ngokungaboni “KULUNGILE” noma “YAMUKELA” ku-pop-up ye-USSD efonini yakho ngaphandle uma uqale wena okuthengiselana.
Indlela Yokuvikela Isibonelelo Sakho Ngo-2026
Njengoba singena onyakeni omusha, thatha lezi zinyathelo ukuze “uvikele ebugibeni” imali yakho ye-SASSA:
- Hlukanisa Imali Yakho: Cabanga ukukhipha imali yesibonelelo sakho ngokushesha kwi-akhawunti yokwamukela. Yidlulisele ku-akhawunti yokonga (njenge-TymeBank GoalSave noma i-Capitec savings plan) engavumeli ama-debit order angaphandle. Lokhu kudala “udonga lomlilo” phakathi kwabakhwabanisi nemali yakho.
- Izaziso Ze-SMS: Qinisekisa ukuthi unezaziso ze-SMS ezivuliwe (ngisho nezimali ezincane). Kubiza okuncane, kodwa ukwazi ngokushesha lapho i-R99 ishiya i-akhawunti yakho kukuvumela ukuthi uyibuyise ngokushesha.
- Gada Isiliphu Sakho: Ungalokothi ulahle isiliphu sakho se-ATM emgqomeni wesitolo. Siqukethe ulwazi oluyingxenye lwe-akhawunti abakhwabanisi abangase basebenzise ukwakha iphrofayili ngawe.
Isibonelelo sakho siyisihluthulelo sempilo yakho. Ungavumeli ‘izipoki’ zidle kuso kuleli holidi. Hlola isitatimende sakho namuhla.
FAQs
Ngingazi kanjani ukuthi imali edonswe ekhadini lami le-SASSA ayigunyaziwe?
Bheka amagama ongawazi esitatimendeni sakho sasebhange (njenge-inshurance engahleliwe noma amakilabhu ’empilo’) kanye nezimali ezifana ne-R89 noma i-R99. Uma ungazange usayine inkontileka yayo, ayigunyaziwe.
Ngingayibuyisa yini imali yami uma ngibuyisa i-debit order?
Yebo. Uma uphikisa i-debit order phakathi kwezinsuku ezingu-40 ngokuthi ‘ayigunyaziwe’, ibhange kufanele libuyisele izimali ku-akhawunti yakho ngokushesha ngenkathi liphenya.
Ingabe i-SASSA idonsa imali yezinhlelo zokungcwaba (funeral plans)?
I-SASSA ngokwayo ivumela ukudonswa okukodwa okuqondile komngcwabo (ngaphansi kweSiyalezo 26A) kodwa KUPHELA uma ukugunyaze ngokubhala futhi ngokwakho. I-SASSA ayidonsi imali yezinkampani ze-inshurance zabantu besithathu ngaphandle kwemvume yakho.
Kubiza malini ukumisa i-debit order eCapitec?
Kusukela ngo-2025, ukumisa i-debit order ku-app kuvame ukuba kushibhile (cishe i-R5-R7) kunokukwenza egatsheni (okungabiza ngaphezu kwe-R50). Ukubuyisa i-debit order engagunyaziwe ngokuvamile kubuyisela inani elidonsiwe, kodwa imali yasebhange yesevisi yokumisa iyasebenza.
Kungani ibhalansi yami ye-SASSA ibonisa imali encane kunenani lesibonelelo?
Kungase kube izindleko zasebhange ezivamile (izindleko ze-akhawunti zanyanga zonke + izindleko zokukhipha) NOMA ‘ukudonswa kwesipoki’ okungagunyaziwe. Kufanele uhlole umlando wakho wokuthengiselana ukuze wazi umehluko.
Ngingakwazi yini ukuvimba wonke ama-debit order ekhadini lami le-SASSA?
Ama-akhawunti amaningi asebhange awanayo into ethi ‘vimba konke’, kodwa ungadlulisela izimali zakho ephaketheni lokonga noma i-akhawunti ‘yokonga inhloso’ ngokushesha lapho uthola, njengoba lawa ma-akhawunti angavami ukuvumela ama-debit order angaphandle.
Iyiphi ikhodi ye-USSD yokuhlola ibhalansi yami ye-SASSA efonini?
Ekhadini Legolide le-SASSA/Postbank, shayela *120*3210#. Kwamanye amabhange, sebenzisa amakhodi awo athile (isb., Capitec *120*3279#, Standard Bank *120*2345#).
Kuphephile yini ukugcina imali ku-akhawunti yami ye-SASSA ngoZibandlela?
Ngenkathi ibhange liphephile ekuntshontsheni, ama-akhawunti edijithali asengozini yokudonswa kwemali okungagunyaziwe. Kuvame ukuphepha ukuhambisa imali ku-akhawunti yokonga noma ukukhipha imali ngendlela efanele uma usola umsebenzi ongagunyaziwe.
Read Next
Isibonelelo SeSASSA Senqatshwa? Izizathu Ezi-5 Zangempela Abawinile Abavunyelwa Ngazo ngo-2025
Ubambekile ngesimo se-SRD grant esithi ‘Senqatshwa’ ku-SASSA? Lokhu …
Inkinga ka-SASSA ye-R350: Ingabe I-Grant Iwusizo Olukhulu noma Isicupho ngoZibandlela 2025?
Njengoba u-2025 usuphela, ingxoxo iyashuba: Ingabe izibonelelo zika-SASSA, …
Comments & Discussions