
Table of Contents
Uphikisiwe ngokungafanele isibonelelo se-SRD R350 ngoNovemba 2025 ngenxa yesimo esithi ‘Kutholakale Umthombo Wemali Engenayo’? Awuwedwa. Lo mhlahlandlela uveza izizathu zangempela zokuthi kungani uhlelo lwe-SASSA lukumaka, kusuka kudatha endala ye-UIF kuya kuma-e-wallet abangani, futhi unikeza uhlelo lwezinyathelo ezi-5 zokufaka isikhalo ngempumelelo ukuze isibonelelo sakho samukelwe.
Ukukhungatheka Kungokoqobo: Ukunqatshwa Ngenxa Yemali Ongenayo
Uhlole isimo sakho se-SASSA sikaNovemba 2025, unethemba lokuthi uzobona ‘Kuvunyiwe’, kodwa esikhundleni salokho, ubona umyalezo ophula inhliziyo: ‘Kunqatshiwe: Kutholakale Umthombo Wemali Engenayo’. Ukudideka nentukuthelo kuvele ngokushesha. Awukaze usebenze izinyanga, awunayo imali engenayo, ngakho-ke i-SASSA iluthathaphi lolu lwazi? Lokhu akulona nje iphutha lesistimu; kuyisithiyo esivimbela imali ebalulekile ukuba ifinyelele kulabo abayidinga kakhulu. Kulo mhlahlandlela, ngeke nje sichaze inkinga. Sizokunikeza uhlelo oluqondile lwezinyathelo ezi-5 olusetshenziswa abafakizicelo abaphumelelayo ukulwa nalokhu kunqatshwa futhi banqobe isikhalo sabo.
Ukuhumusha Ulimi Olusetshenziswayo: Lisho Ukuthini Ngempela ‘Ukutholakala Komthombo Wemali Engenayo’
Uma i-SASSA ithi ‘Kutholakale Umthombo Wemali Engenayo’, akusho ukuthi unomsebenzi noma uthola iholo. Kusho ukuthi phakathi nokuhlolwa kwayo okuzenzakalelayo kwanyanga zonke, uhlelo lwayo lutholile imali engena kwi-akhawunti yasebhange noma kudathabhesi exhumene nenombolo yakho kamazisi eyeqa umkhawulo wemali engenayo. Ngasekupheleni kuka-2025, lo mkhawulo uhlala ku-R624.
Lokhu kuhlolwa kuyingxenye ye-‘means test’, inqubo lapho i-SASSA iqhathanisa imininingwane yakho nalokhu:
- Amadathabhesi oMnyango Wezabasebenzi: Ukubona ukuthi ubhalisele i-Unemployment Insurance Fund (UIF).
- Amadathabhesi e-SARS: Ukuhlola imali engenayo emenyezelwe.
- Amabhange Ohwebo: Ukuskena noma yiziphi izimali ezingenayo kuma-akhawunti axhumene nomazisi wakho.
- Amadathabhesi e-NSFAS: Ukuhlola uxhaso lwabafundi.
Ngokuvamile, uhlelo lumaka ngokungeyikho ukuthengiselana okusemthethweni noma lusebenzise ulwazi oluphelelwe yisikhathi, okuholela ekunqatshweni kwakho ngokungafanele.
Izizathu Ezi-4 Eziphezulu Ezibangela Ukuthi Isistimu Yenze Iphutha ngoNovemba 2025
Ukuqonda ukuthi kungani umakiwe kuyisinyathelo sokuqala sokukulungisa. Nazi izimbangela ezivame kakhulu zesimo esingamanga esithi ‘Kutholakale Umthombo Wemali Engenayo’:
- Isipoki Se-UIF Esedlule: Kungenzeka ukuthi usuphele unyaka ungenamsebenzi, kodwa uma umqashi wakho wangaphambili engakaze akukhiphe ngokusemthethweni kudathabhesi ye-UIF yoMnyango Wezabasebenzi, uhlelo lusakubona ’njengosebenzayo’ noma othola izinzuzo. Lesi ngesinye sezizathu ezinkulu zokunqatshwa.
- Ama-E-Wallet Obungani Nosizo Lomndeni: Umngani okuthumelela u-R200 wezinto zokudla noma ilungu lomndeni elisiza ngo-R500 werenti kungahunyushwa kabi uhlelo oluzenzakalelayo. Nakuba lezi kungesiyo imali engenayo, izinkokhelo ezincane eziningi zingahlanganiswa futhi zimakwe ’njengomthombo wemali engenayo’ uma zeqile umkhawulo ka-R624 enyangeni ethile.
- Ama-akhawunti Asebhange Akhohliwe: I-akhawunti endala yokonga noma yokutshala imali ongakaze uyisebenzise iminyaka ingase ithole inzuzo encane noma inzalo. Ngisho namaRandi ambalwa angamakwa uhlelo.
- Ukubambezeleka Kwedatha Nokungafani: Ulwazi i-SASSA eluthola emabhange nakweminye iminyango kahulumeni aluhlali lusesikhathini sangempela. Idatha yenyanga edlule ingasetshenziselwa ukuhlola isicelo sakho senyanga yamanje, okuholela ekunqatshweni okusekelwe olwazini oluphelelwe yisikhathi.
Uhlelo Lwakho Lwezinyathelo Ezi-5 Lokulungisa ‘Ukutholakala Komthombo Wemali Engenayo’ Futhi Unqobe Isikhalo Sakho
Ungavele ufake isicelo futhi bese unethemba lokuthi kuzolunga. Udinga isu eliqondile. Landela lezi zinyathelo ngokunembile.
Isinyathelo 1: Yiba Umphenyi - Hlola Imithombo Yakho Yedatha
Ngaphambi kokuba ufake isikhalo, udinga ubufakazi. Umsebenzi wakho wokuqala ukuthola ukuthi uhlelo lwe-SASSA kungenzeka ukuthi luboneni.
- Hlola Isimo Sakho Se-UIF: Vakashela iwebhusayithi ye-uFiling yoMnyango Wezabasebenzi noma uxhumane nabo ngqo ukuze uqinisekise isimo sakho somsebenzi. Uma ubhaliswe njengosebenzayo, kufanele uthinte umqashi wakho wangaphambili ukuze akukhiphe ohlelweni. Thola ubufakazi obubhaliwe balokhu uma kungenzeka.
- Buyekeza Zonke Izitatimende Zasebhange: Hlolisisa izitatimende zakho zasebhange zenyanga owanqatshwa ngayo. Bheka noma yiziphi izinkokhelo ezingenayo. Thola ngayinye: ingabe kwakuyisipho, ukubuyiselwa kwemali mboleko evela kumngani, noma okunye? Kufanele wazi kahle ukuthi yiyiphi imali engenile.
Isinyathelo 2: Qoqa Ubufakazi Bakho
Uma usuyitholile imbangela engaba khona, udinga ukuqoqa ubufakazi bokuyiphikisa. Isikhalo sakho sinamandla ngobuningi bobufakazi bakho.
- Ezindabeni Ze-UIF: Thola incwadi evela kumqashi wakho wangaphambili eqinisekisa usuku lwakho lokugcina lomsebenzi. Uma ungeke ukwazi, thola i-affidavit efungelwe esiteshini samaphoyisa esho ukuthi awusebenzi nokuthi isikhathi esingakanani.
- Ezindabeni Zokuthengiselana Kwasebhange: Lungisa isitatimende sakho sasebhange senyanga efanele. Uma kungenzeka, thola ama-affidavit avela kubantu abakuthumelele imali, esho ukuthi kwakuyisipho noma imali mboleko yomuntu siqu, hhayi imali engenayo.
- Ubufakazi Obujwayelekile: Hlala uhlanganisa ikhophi eqinisekisiwe kamazisi wakho nobufakazi bendawo ohlala kuyo.
Isinyathelo 3: Faka Isikhalo Esiqondile (Ngendlela Efanele)
Ungafaki isikhalo esijwayelekile. Kufanele ukhulume ngesizathu esiqondile sokunqatshwa.
- Iya kuwebhusayithi yezikhalo ye-DSD/SASSA:
srd.sassa.gov.za/appeals. - Uma ufaka isikhalo sakho, ngokuvamile kuba nesigaba samazwana noma indlela yokulayisha amadokhumenti. Yisho ngokucacile: “Isicelo sami sinqatshiwe ngenxa ‘Yokutholakala Komthombo Wemali Engenayo’. Lokhu akulungile. Izimali ezitholakele bezingu-[chaza ukuthi ziyini, isib., ‘isipho esivela kwilungu lomndeni’ noma ’ezihlobene nokubhaliswa kwe-UIF okudala, okungalungile’]. Nginamathisele isitatimende sami sasebhange ne-affidavit njengobufakazi. Anginawo omunye umthombo wemali engenayo futhi ngihlangabezana nemibandela yesibonelelo se-SRD.”
- Bheka Umhlahlandlela wethu Ophelele Wezikhalo Ze-SASSA ukuze uthole ukuhamba okuningiliziwe kwengosi ye-inthanethi.
Isinyathelo 4: Landelela Ngokungaphezi
Ukufaka isikhalo kuyingxenye nje yempi. Kufanele uqaphe ukuqhubeka kwaso.
- Hlola njalo isimo sesikhalo sakho usebenzisa iwebhusayithi efanayo.
- Izikhalo zisingathwa yi-Independent Tribunal for Social Assistance Appeals (ITSAA), hhayi i-SASSA ngokuqondile, futhi zingathatha izinsuku ezingafika kwezingu-90. Yiba nesineke kodwa uqhubeke ulandelela.
Isinyathelo 5: Dlulisela Phambili Uma Kunesidingo
Uma isikhalo sakho sinqatshwa ngaphandle kwesizathu esicacile, noma isikhathi sezinsuku ezingu-90 sesidlulile, ungadlulisela udaba phambili. Thintana ne-ITSAA ngokuqondile noma cabanga ngokufuna usizo ezinhlanganweni ezinjenge-Black Sash, ezimela amalungelo abahlomulayo.
Isibonelo Sangempela: Indlela uNomusa Alwa Ngayo Waze Wanqoba
UNomusa waseSoweto wanqatshwa isibonelelo sakhe sikaNovemba 2025 ngenxa ‘Yokutholakala Komthombo Wemali Engenayo’. Wakhungatheka kakhulu njengoba wayesenesikhathi esingaphezu kweminyaka emibili engasebenzi. Ngokulandela izinyathelo, wathola ukuthi umqashi wakhe omdala ka-2023 wayengakaze amkhiphe ohlelweni lwe-UIF. Wakwazi ukuthola incwadi evela enkampanini, wayifaka nesikhalo sakhe echaza isimo, futhi ngemva kwamasonto angu-6, isikhalo sakhe saphumelela. Isimo sakhe sashintshwa saba ‘Kuvunyiwe’ futhi wathola inkokhelo engemuva yenyanga ayenqatshwe ngayo ngokungafanele.
Izinyathelo Zokuvimbela: Ungakugwema Kanjani Ukunqatshwa Esikhathini Esizayo
Ukuze ugweme le nkinga esikhathini esizayo, qaphela izindlela zakho zezezimali:
- Sebenzisa I-akhawunti Yasebhange Ezinikele: Uma kungenzeka, sebenzisa i-akhawunti yasebhange eyodwa kuphela yesibonelelo sakho. Lokhu kwenza kube lula ukulandelela izimali futhi ubonise ukuthi awunayo enye imali engenayo.
- Cela Ukheshi, Hhayi Ama-E-Wallet: Uma abangane noma umndeni bekusiza, cela ukheshi uma kungenzeka. Lokhu kugwema ukwakha umkhondo wedijithali ongahunyushwa kabi uhlelo lwe-SASSA oluzenzakalelayo.
- Vala Ama-akhawunti Angasebenzi: Uma unama-akhawunti amadala asebhange ongawasebenzisi, awavale ngokusemthethweni ukuvimbela izinkokhelo ezincane, ezingalindelekile ukuba zimakwe.
- Qinisekisa Ukuqedwa Kwe-UIF: Uma ushiya umsebenzi, hlala ulandelela ukuqinisekisa ukuthi ususiwe kudathabhesi ye-UIF.
Isiphetho: Ungavumeli I-Bot Inqume Isiphetho Sakho
Isimo ‘Sokutholakala Komthombo Wemali Engenayo’ singesinye sezizathu ezivame kakhulu nezingafanele zokunqatshwa. Ukuthembela kwe-SASSA ezinhlelweni ezizenzakalelayo, nakuba kusebenza kahle, ngokuvamile kuntula ukuqonda okujulile kwezimo zangempela. Ngokuqonda amaphutha ohlelo nokulandela ngokucophelela izinyathelo zokufaka isikhalo ngobufakazi obucacile, awuzami nje futhi; uthatha ukulawula futhi ufuna ukuhlolwa okunobulungiswa. I-R350 yakho akusona isipho; kuyilungelo onalo uma uhlangabezana nemibandela. Yilwele.
FAQs
Uyini umkhawulo wemali engenayo oqondile osetshenziswa yi-SASSA ku-means test ngoNovemba 2025?
Kusukela ngasekupheleni kuka-2025, umkhawulo wemali engenayo yesibonelelo se-SRD R350 ngu-R624. Lokhu kusho ukuthi uma uhlelo luthola imali engaphezu kuka-R624 ingena kunoma iyiphi i-akhawunti yasebhange noma idathabhesi kahulumeni exhumene nenombolo yakho kamazisi enyangeni, isicelo sakho saleyo nyanga sizonqatshwa.
Ingabe i-SASSA ingawabona wonke ama-akhawunti ami asebhange, ngisho nalawo engingawasebenzisi?
Yebo. Ngezivumelwano zokwabelana ngedatha namabhange amakhulu aseNingizimu Afrika, uhlelo lwe-SASSA lungakwazi ukubona wonke ama-akhawunti asebhange axhunywe nenombolo yakho kamazisi. Lokhu kuhlanganisa ama-akhawunti angasebenzi noma akhohliwe. Noma yimuphi umsebenzi kulezi zimali ungamakwa phakathi ne-means test.
Umngani ungithumelele u-R1000 ukungisiza esimweni esiphuthumayo. Ingabe lokhu kuzongenza nginqatshwe?
Yebo, kungenzeka kakhulu. Ngenxa yokuthi u-R1000 ungaphezu komkhawulo ka-R624, uhlelo oluzenzakalelayo luzolumaka ‘Njengomthombo Wemali Engenayo’ futhi lunqabe isicelo sakho saleyo nyanga, ngisho noma bekuyisipho sesikhathi esisodwa. Lena inkinga evamile edinga isikhalo esinobufakazi bokuthi imali bekungesiyo eyemali engenayo.
Ngisibheka kanjani isimo sami se-UIF ukuze ngibone ukuthi yiso yini esidala inkinga?
Ungahlola isimo sakho sokubhaliswa kwe-UIF ku-inthanethi nge-portal ye-uFiling yoMnyango Wezabasebenzi noma ngokuvakashela i-Labour Centre eseduze nawe. Uzodinga inombolo yakho kamazisi. Kubalulekile ukuqinisekisa ukuthi isimo sakho sithi ‘Awusebenzi’ noma ‘Kuqediwe’.
Sithatha isikhathi esingakanani isikhalo ‘Sokutholakala Komthombo Wemali Engenayo’?
Izikhalo zisingathwa yi-Independent Tribunal (ITSAA) futhi zingathatha ngokusemthethweni izinsuku ezingafika kwezingu-90 ukuze zixazululwe. Nokho, isikhathi singahluka. Uma unikeza ubufakazi obucacile, obuqand’ ikhanda njengencwadi evela kumqashi wangaphambili noma i-affidavit, icala lakho lingaxazululwa ngokushesha.
Kuthiwani uma umqashi wami wangaphambili enqaba ukungikhipha ohlelweni lwe-UIF?
Uma umqashi wakho wangaphambili engabambisani, kufanele uvakashele uMnyango Wezabasebenzi. Ungafaka isikhalazo esisemthethweni futhi bangakusiza ekuphoqeleleni umqashi ukuba abuyekeze isimo sakho. Okwamanje, thola i-affidavit efungelwe esiteshini samaphoyisa esho usuku lwakho lokugcina lomsebenzi nokuthi awusebenzi, bese usebenzisa lokhu esikhalweni sakho se-SASSA.
Nginqatshelwe ngenxa yokuthi ‘Ngibhaliswe ne-UIF’. Ingabe lokhu kuyafana ‘Nokutholakala Komthombo Wemali Engenayo’?
Zifana kakhulu futhi ngokuvamile zihlobene. ‘Ukubhaliswa ne-UIF’ kuyisizathu esiqondile, okusho ukuthi uhlelo lukufanise ngqo nedathabhesi ye-UIF. ‘Ukutholakala Komthombo Wemali Engenayo’ kuyigama elibanzi elingaqalwa ukubhaliswa kwe-UIF NOMA izimali ezitholwe kwi-akhawunti yakho yasebhange. Isixazululo sakho kokubili siyafana: qinisekisa isimo sakho se-UIF bese ufaka isikhalo ngobufakazi.
Uma isikhalo sami siphumelela, ngizokhokhelwa yini izinyanga enganqatshwa ngazo?
Yebo. Uma i-Independent Tribunal ikhipha isinqumo esikuvunayo, ukuvunyelwa kwakho kuzobuyiselwa emuva enyangeni owanqatshwa ngayo ekuqaleni. I-SASSA ngaleso sikhathi iphoqelekile ukukukhokhela leyo nyanga (noma izinyanga) owenqatshwe ngayo ngokungafanele.
Read Next
Isibonelelo SeSASSA Senqatshwa? Izizathu Ezi-5 Zangempela Abawinile Abavunyelwa Ngazo ngo-2025
Ubambekile ngesimo se-SRD grant esithi ‘Senqatshwa’ ku-SASSA? Lokhu …
Inkinga ka-SASSA ye-R350: Ingabe I-Grant Iwusizo Olukhulu noma Isicupho ngoZibandlela 2025?
Njengoba u-2025 usuphela, ingxoxo iyashuba: Ingabe izibonelelo zika-SASSA, …
Comments & Discussions