
Table of Contents
Ngenkathi izibonelelo zakwa-SASSA ziwusizo olubalulekile ezigidini zabantu, ukubhekisisa ngoNovemba 2025 kuveza uhlelo olugcwele imiphumela engahlosiwe. Lokhu kuhlaziya kucubungula izinkulumo-mpikiswano ezikhulayo mayelana nokuncika ezibonelelweni, ukukhwabanisa okusezingeni eliphezulu, ukusetshenziswa kwezepolitiki, kanye nomthelela ongokwengqondo kwabahlomulayo. Ingabe uhlelo lwamanje luyisixazululo esisimeme noma luyisichibi esibekwe phezu kwenxeba elijulile?
Isingeniso: Usizo Oluphonsa Ithunzi Elide
Inyanga ngayinye, izigidi zabantu baseNingizimu Afrika zibheka ku-SASSA njengosizo olubalulekile. NgoNovemba 2025, isibonelelo se-Social Relief of Distress (SRD) sika-R350, kanye nezinye izibonelelo zikahulumeni, simi phakathi kwemindeni eminingi nobumpofu obudlulele. Leli yiqiniso okumele silivume futhi silihloniphe. Nokho, ukuziba amathunzi akhulayo alolu hlelo kuwukuziba inkinga yezwe esondelayo. Le ndatshana ayihlosile ukuhlasela uhlelo lwezibonelelo; imayelana nokuba nengxoxo eqotho, engakhululekile evame ukugwenywa osopolitiki. Sizongena shà ohlangothini olumnyama lwakwa-SASSA—imiphumela engahlosiwe esongela isisekelo sekusasa lomnotho womphakathi wethu kanye namandla omuntu ngamunye.
Inkinga Yokuncika: Uwodondolo Noma Ikheji?
Inkulumo-mpikiswano eshisa kakhulu mayelana no-SASSA ngo-2025 yileyo yokuncika. Ngenkathi abasekeli bethi izibonelelo zinikeza isivikelo esibalulekile esikhuthaza iminotho yendawo, iqembu elikhulayo lezomnotho nabahlaziyi bezenhlalakahle baphakamisa amafulegi abomvu. Umbuzo ucacile: ingabe isivikelo sesiphenduke ikheji? Lapho isizukulwane sikhula sibona izibonelelo zikahulumeni njengomthombo oyinhloko nowesikhathi eside wemali, lokho kuguqula ngokuyisisekelo umqondo wezwe mayelana nomsebenzi, ukuqamba izinto ezintsha, nokuzimela. Lokhu kuhlaziya akusoli abahlomulayo; kubuza umbuzo ngohlelo okungenzeka, esimweni salo samanje, lwehluleke ukunikeza indlela ecacile yokuphuma ebumpofu, kodwa kunalokho ludale isimo esilawulwayo sobumpofu.
Ukuvuza Kwezigidigidi ZamaRandi: Ukukhwabanisa Nenkohlakalo ngo-2025
Imibiko yoMcwaningi-mabhuku Jikelele iye yaqokomisa ngokuphindaphindiwe ubuthakathaka obukhona ohlelweni, futhi u-2025 akahlukile. ‘Uhlangothi olumnyama’ lwakwa-SASSA lugcwele ukukhwabanisa okusezingeni eliphezulu. Asikhulumi nje ngabantu abangazivezi kahle isimo sabo. Sikhuluma ngamaqembu ahleliwe adala izinkulungwane zabahlomulayo ‘abayizipoki’, izikhulu zikahulumeni ezikhohlisa uhlu lwamaholo, kanye nezigebengu ze-inthanethi ezisebenzisa izikhala zohlelo. Yonke iRandi elintshontshiwe yiRandi elincishwe umuntu odingayo ngempela. Lesi sigaba sihlahlela izinhlobo ezivamile zokukhwabanisa ezihaqe uhlelo nokuthi kungani, naphezu kokulwa kaningi, kuhlala kuyinkinga eqhubekayo, yezigidigidi zamaRandi.
Isibonelelo NjengeThuluzi Lezepolitiki: Amavoti Ngenxa Yezipho?
Kungaba ubuwula ukukholelwa ukuthi izibonelelo zikahulumeni zikhona ngaphandle kwepolitiki. Njengoba ukhetho lukazwelonke lusondela, isikhathi sokunyuswa kwezibonelelo, izimemezelo zokwelulwa, nezithembiso zezinhlobo ezintsha zosizo kuba amathuluzi anamandla ezepolitiki. Abagxeki bathi lokhu kudala ubudlelwano bokuthengiselana phakathi kombuso nesakhamuzi, lapho amavoti angabonakala sengathi ashanjiswa nokuphepha komphakathi. Lokhu kukhuthaza umjikelezo lapho osopolitiki bagqugquzelwa ukuba bandise uhlelo lwezibonelelo ukuze bazuze okhethweni, kunokuba bagxile ezixazululweni ezinzima kakhulu, zesikhathi eside zokudala amathuba emisebenzi nokukhulisa umnotho. Sihlaziya ukuthi izimemezelo ezihlobene nezibonelelo zihambisana kanjani ngokomlando nemijikelezo yokhetho nokuthi lokhu kusho ukuthini ekuthembekeni kwentando yeningi ngo-2025.
Ubudidayo Bokuhlolwa Kwemiholo: Kungani Abampofu Kakhulu Besasala Ngemuva?
Into ebuhlungu ngohlelo lwakwa-SASSA wukuthi ubunzima balo bungakhipha inyumbazane abantu okumele ngabe buyabasiza. Ukuhlolwa okuqinile kwemiholo (means test), isidingo sokwazi ukusebenzisa ubuchwepheshe ukuze ufake isicelo futhi uhlole i-SASSA Status Online, kanye nezithiyo zokuphatha zohlelo lokudlulisa isikhalazo kuvame ukudala izithiyo ezingenakunqotshwa. Abantu abahlala ezindaweni zasemakhaya ezijulile abangenayo i-inthanethi, labo abangenayo imibhalo esemthethweni, kanye nabantu abamane basindwe yinqubo bangasala ngaphandle. Lesi sigaba sihlola izimo zangempela lapho ukwakheka kohlelo kwehluleka khona ukusiza abasengozini kakhulu.
Isimo Somnotho Sangempela: Ubani Ngempela Obhadalela Izibonelelo?
Ayikho into ’eyimali kahulumeni’; kunemali yabakhokhi bentela kuphela. Ngo-2025, iNingizimu Afrika inesisekelo esincane sabakhokhi bentela uma kuqhathaniswa nenani labantu bayo emazweni asathuthuka. Umthwalo wokuxhasa uhlelo olukhulu lwezibonelelo zikahulumeni olukhula njalo uwela emahlombe enani elinciphayo labakhokhi bentela ngabanye kanye namabhizinisi. Lokhu kudala ingcindezi enkulu yezomnotho, okungase kuvimbele ukutshalwa kwezimali nokudalwa kwamathuba emisebenzi. Sihlole isabelomali sikazwelonke ukuze sibonise iphesenti elimangalisayo elabelwe izibonelelo zikahulumeni futhi sixoxe ngemiphumela yezomnotho yesikhathi eside yale nqubomgomo yezimali.
Umthelela Ongokwengqondo: Ihlebo, Ihlazo, Nokuphelelwa Ithemba
Ngale kokuhlaziywa kwezomnotho nezepolitiki kukhona izindleko ezingokomuntu ezijulile. Ngenkathi abaningi bebonga ngosizo, ukuncika esiphweni sombuso kungaba nomthwalo osindayo ongokwengqondo. Kungaholela emizweni yehlazo, ukuzizwa ungenalo inani, nokulahlekelwa amandla okulawula impilo yakho. Ukukhathazeka kwanyanga zonke kokuhlola ukuthi inkokhelo ivunyiwe yini, ulayini wasobala, kanye nehlebo lomphakathi kungacekela phansi isithunzi. Lolu uhlangothi lohlelo lwezibonelelo olungenakulinganiswa ngezibalo nangezabelomali kodwa oluyingxenye ebalulekile yesithombe esiphelele.
Ngaphandle Kokunikezwa Ngesandla: Yiziphi Izixazululo Zangempela?
Ukugxeka ngaphandle kokunikeza izixazululo akusizi. Uma imodeli yamanje inamaphutha, iyiphi enye indlela? Lesi sigaba sihlola imibono eqhubekayo okuxoxwa ngayo ngo-2025:
- Izinhlelo Zokuxhumanisa Isibonelelo Nomsebenzi (Grant-to-Work Programs): Ukuxhumanisa izibonelelo nokuthuthukiswa kwamakhono, ukuqeqeshelwa umsebenzi, noma ukubamba iqhaza emsebenzini womphakathi.
- Amavawusha Okusungula Amabhizinisi Amancane: Ukunikeza abahlomulayo ithuba lokuguqula ingxenye yesibonelelo sabo ibe yivawusha yokuqala ibhizinisi elincane.
- Ubambiswano Lomphakathi Nezizimele: Ukudala izindlela zokuqashwa lapho izinkampani zixhaswa khona ukuqasha nokuqeqesha abahlomulayo, kancane kancane zibakhiphe ohlelweni lwezibonelelo.
- Ukuqeqeshwa Kwezezimali: Ukwenza imfundo eyisisekelo yezezimali ibe yingxenye eyimpoqo yokuthola isibonelelo ukuze kukhuthazwe ukonga nokusetshenziswa kwemali ngokucophelela.
Indlela Yokusebenzisa Uhlelo Nokuzivikela ngoNovemba 2025
Ngenkathi sixoxa ngalezi zindaba ezinkulu, abantu kumele basinde ngaphakathi kohlelo lwamanje. Nansi indlela yokuzivikela ‘ohlangothini olumnyama’:
- Ungalokothi Wabelane Ngemininingwane Yakho: U-SASSA ngeke akucele i-PIN yakho noma imininingwane yakho nge-SMS noma nge-WhatsApp. Abakhwabanisi baningi.
- Sebenzisa Iziteshi Ezisemthethweni Kuphela: Sebenzisa iwebhusayithi esemthethweni yakwa-SASSA kuphela ukufaka isicelo noma ukuhlola isimo sakho. Gwema izixhumanisi ezingabazekayo.
- Gcina Imininingwane Yakho Isesikhathini: Qiniseka ukuthi imininingwane yakho yokuxhumana neyasebhange ilungile ukuze ugweme ukubambezeleka kwezinkokhelo, ikakhulukazi ngezinkinga ezaziwayo mayelana nezinsuku zokukhokha zakwa-SASSA payment dates.
- Dlulisa Isikhalazo Ngezinqumo Ezingalungile: Uma wenqatshelwe ngokungafanele, ungapheli amandla. Landela inqubo esemthethweni SASSA appeals process ngokushesha.
Isiphetho: Ubizo Lwekusasa Elinesithunzi Esithe Xaxa
Izibonelelo zikahulumeni zakwa-SASSA ziwukungenelela okudingekayo emphakathini ongalingani ngokujulile. Kodwa kumele sibe nesibindi sokuvuma ukuthi imodeli yamanje iyisixazululo sesikhashana, hhayi esaphakade. ‘Uhlangothi olumnyama’ lokuncika, ukukhwabanisa, nokusetshenziswa kwezepolitiki akukhona ukuhlasela abahlomulayo kodwa ukugxeka uhlelo oludinga ukucatshangwa kabusha ngokujulile. Inhloso yeNingizimu Afrika akufanele kube ukuba nohlelo lwezibonelelo olusebenza kangcono; kufanele kube ukwakha umnotho lapho abantu abambalwa bedinga khona. Leyo yingxoxo eqotho, eyinselele, nebalulekile kaNovemba 2025 nangale kwayo.
FAQs
Ingabe le ndatshana isho ukuthi izibonelelo zakwa-SASSA zimbi futhi kufanele zimiswe?
Cha, neze. Indatshana iyavuma ukuthi izibonelelo zakwa-SASSA ziwusizo olubalulekile. Inhloso wukuhlaziya imiphumela engemihle engahlosiwe nezinselelo zesikhathi eside zohlelo lwamanje, njengokuncika nokukhwabanisa, ukuze kukhuthazwe inkulumo-mpikiswano mayelana nokudala izixazululo ezisimeme zokunciphisa ubuphofu.
Luyini ‘ugibe lokuncika’ okukhulunywa ngalo kule ndatshana?
‘Ugibe lokuncika’ lubhekisela esomeni lapho abantu nemindeni bethembela ezibonelelweni zikahulumeni isikhathi eside ukuze baphile ngaphandle kwezindlela ezicacile zokuzimela ngokomnotho ngomsebenzi noma ngokuba osomabhizinisi. Kuyinkinga yohlelo, hhayi ukugxeka abantu.
Lingakanani inkinga yokukhwabanisa kwakwa-SASSA ngo-2025?
Ngenkathi izibalo eziqondile zishintshashintsha, uMcwaningi-mabhuku Jikelele nemibiko ehlukahlukene kahulumeni njalo bakhomba izigidigidi zamaRandi ezinkokhelweni ezingekho emthethweni nezenkohliso minyaka yonke. Lokhu kuhlanganisa izinkokhelo kubantu abashonile, izicelo zomgunyathi, nenkohlakalo yangaphakathi.
Kungani ikusasa lesibonelelo se-SRD sika-R350 lisaxoxwa ngalo ngasekupheleni kuka-2025?
Isibonelelo se-SRD seluliwe izikhathi eziningi njengesikhashana. Inkulumo-mpikiswano eqhubekayo ngo-2025 igxile ekusimameni kwaso ngokwezimali. Uhulumeni ulinganisa izindleko eziphezulu nesidingo esicacile somphakathi, okuholela ezingxoxweni mayelana neSibonelelo Esiyisisekelo esihlala njalo uma kuqhathaniswa namanye amasu ezomnotho.
Ngabe zikhona iziphakamiso zokuxhumanisa izibonelelo zakwa-SASSA nomsebenzi noma ukuqeqeshwa?
Yebo, lena inkulumo-mpikiswano enkulu yenqubomgomo. Iziphakamiso ‘zezinhlelo zokuxhumanisa isibonelelo nomsebenzi’ noma ‘izinqubomgomo ezisebenzayo zemakethe yabasebenzi’ kuvame ukuxoxwa ngazo. Lezi zingadinga ukuthi abahlomulayo babambe iqhaza ekuthuthukisweni kwamakhono, emisebenzini yokufuna umsebenzi, noma emsebenzini womphakathi njengombandela wesibonelelo sabo, kodwa ukuqaliswa kuhlala kuyinkimbinkimbi futhi kunempikiswano.
Ngingasivikela kanjani isibonelelo sami sakwa-SASSA kubakhwabanisi?
Ungalokothi wabelane ngenombolo yakho kamazisi, imininingwane yasebhange, noma i-PIN yekhadi nanoma ubani othi uvela kwa-SASSA ocingweni noma ezinkundleni zokuxhumana. U-SASSA uzoxhumana kuphela ngeziteshi ezisemthethweni. Bika noma yiziphi izicelo ezisolisayo ngokushesha.
Ngabe ukuhlolwa kwemiholo (means test) kubakhipha ngempela abantu abampofu?
Kwezinye izimo, yebo. Ukuhlolwa kwemiholo kusebenzisa amaphuzu athile edatha (njengezimali ezincane ezingena kwi-akhawunti yasebhange) ezingavimbela abafakizicelo abafanelekile. Isibonelo, isipho sika-R100 esivela esihlotsheni singabikwa ’njengemali engenayo’, okuholela ekunqatshweni kwesicelo okudingeka sidluliselwe esigabeni sezikhalazo.
Yini enye indlela yohlelo lwezibonelelo lwakwa-SASSA lwamanje?
Ayikho enye indlela eyodwa, kodwa inhlanganisela yezixazululo ivame ukuphakanyiswa. Lokhu kuhlanganisa ukutshalwa kwezimali okukhulu ekudaleni amathuba emisebenzi, ukuthuthukisa uhlelo lwezemfundo, ukusekela amabhizinisi amancane, nokwakha kabusha uhlelo lwezibonelelo ukuze lufake izindlela eziya emisebenzini, njengoba kuxoxiwe kule ndatshana.
Read Next
Isibonelelo SeSASSA Senqatshwa? Izizathu Ezi-5 Zangempela Abawinile Abavunyelwa Ngazo ngo-2025
Ubambekile ngesimo se-SRD grant esithi ‘Senqatshwa’ ku-SASSA? Lokhu …
Inkinga ka-SASSA ye-R350: Ingabe I-Grant Iwusizo Olukhulu noma Isicupho ngoZibandlela 2025?
Njengoba u-2025 usuphela, ingxoxo iyashuba: Ingabe izibonelelo zika-SASSA, …
Comments & Discussions